Co to znaczy piękny styl? Recenzja poradnika Stevena Pinkera

Opublikowano 27 stycznia 2016 w: O pisaniu, Polecane książki | 2 komentarze

Oto przewodnik człowieka myślącego po sztuce pisania XXI wieku – tak wydawnictwo Smak Słowa reklamuje na okładce książkę Stevena Pinkera – Piękny styl. Bez dwóch zdań, warto sięgnąć po tę pozycję!

Dlaczego? Jest to bowiem poradnik nie tylko dobrze napisany, ale również opierający się na licznych badaniach naukowych.

W końcu autorem jest Steven Pinker, psycholog, kognitywista, wykładowca na Harvardzie, autor kilkunastu książek, w tym „Jak działa umysł” oraz „Tabula rasa. Spory o naturę ludzką” (oprócz „Pięknego stylu”, tylko te dwie zostały przetłumaczone na język polski).

Co więcej, Pinker ma dar klarownego objaśniania zagadnień, dzięki czemu mamy do czynienia z niezwykłą książką, która skłania do wielu przemyśleń nie tylko na temat własnego stylu pisania, ale również jakości tworzonych tekstów w ogóle.

Choć Pinker skupia się przede wszystkich na tekstach niebeletrystycznych, wszystkie jego rady da się również zastosować podczas tworzenia fikcji. Np. dobrzy autorzy „piszą tak, jakby mieli coś ważnego do pokazania. Jak się wkrótce przekonamy, jest to jeden z najważniejszych elementów wyczucia stylu”. Warto sięgnąć po książkę, by samemu się o tym przekonać :-)

Bądź świadomy swojego warsztatu
Nie jest to typowy amerykański podręcznik pisania, wskazujacy co dokładnie należy zrobić, by napisać bestseller. Szczególnie, że nie jest to recepta na sukces. Jak zauważa autor „kluczem do dobrego stylu nie jest przestrzeganie listy nakazów i zakazów, ale jasna koncepcja wyobrażonego świata, w którym odbywa się nasza pozorowana komunikacja”.

Dlaczego pozorowana? Warto sobie uświadomić, że „odbiorcy są niewidoczni i nieprzeniknieni, a my musimy do nich dotrzeć, nie wiedząc o nich zbyt wiele i nie widząc ich reakcji. W czasie, gdy piszemy, czytelnik istnieje tylko w naszej wyobraźni. Pisanie to przede wszystkim akt udawania”.

Stąd tak ważne jest, by zdawać sobie sprawę ze swojego warsztatu, nieustannie szlifować umiejętności oraz stale się rozwijać. Z tego powodu wszystkim polecam sięgnięcie po „Piękny styl”.

Z książki dowiecie się m.in. co sprawia, że proza staje się „mętna i rozwodniona”. Pinker wymienia – i następnie tłumaczy na przykładach – takie nawyki pisarskie, jak metadyskurs, utarte frazesy, mylenie metafor, metapojęcia, nadużywanie strony biernej i konstrukcji bezpodmiotowych. Do tego nadmierne używanie rzeczowników i przymiotników zombie, czyli słów, które „włóczą się po scenie bez świadomego podmiotu, który kierowały ich ruchem”.

Ucz się na przykładach
Podobna mi się w tej książce, że Pinker na licznych przykładach (i to bardzo przekonujących) pokazuje, że coś można napisać lepiej, bardziej przejrzyście, ciekawiej. Naprawdę wystarczy niewiele więcej wysiłku, by poprawić naszą prozę. Należy zdawać sobie tylko sprawę z przeszkód, które stoją przed nami. Jak choćby klątwa wiedzy: „Najważniejszą przyczynę, z jakiej proza bywa niezrozumiała, stanowi trudność w wyobrażeniu sobie, jak to jest, gdy ktoś nie wie tego, co my wiemy” – twierdzi Pinker.

Dlatego czasami nawet niesamowicie oczytane i utalentowane osoby marnie piszą. Nie poświęcają bowiem należytej uwagi faktowi, że opowiadając historię osobie, która nic wcześniej o niej nie wie, należy poświęcić czas i energię, by zadbać o odpowiednie wprowadzenie i wyjaśnienie pewnych założeń. Inaczej coś, co dla nas jest oczywiste, dla innych wyjdzie niezrozumiałe, nielogiczne lub po prostu nudne.

Rozwiązanie wszystkich bolączek Pinker widzi w stylu klasycznym. Jak wyjaśnia „w klasycznej prozie autor kieruje spojrzenie czytelnika na coś w świecie, co ten ostatni może zobaczyć na własne oczy. Wszystkie oczy są skierowane na podmiot – na głównego bohatera, tego, który pociąga za sznurki i jest siłą sprawczą”.

Autor przekonuje nas do stosowania stylu klasycznego. Zaznacza, że oczywiście nie jest jedynym stylem, w jakim można pisać, ale jednocześnie twierdzi, że jest idealny, by uwolnić się od złych nawyków. Mnie przekonał.

Informacje o książce “Piękny styl. Przewodnik człowieka myślącego po sztuce pisania XXI wieku” – autor: Steven Pinker, wydawnictwo: Smak Słowa, tłumaczenie: Agnieszka Nowak-Młynikowska, liczba stron: 320, cena: przegląd cen i promocji w e-sklepach poniżej. Dziękuję wydawnictwu Smak Słowa za udostępnienie egzemplarza do recenzji.

Zobacz także:

Recenzja poradnika: Po bandzie, czyli jak napisać potencjalny bestseller Poradnik: Maszyna do pisania. Kurs kreatywnego pisania Katarzyny Bondy – recenzja Stephen King: Bazar złych snów – recenzja książki Anatomia zbrodni, czyli fascynujące sekrety kryminalistyki – recenzja książki Val McDermid Poradnik pisania: “Jak pisać? Pamiętnik rzemieślnika” – Stephen King – recenzja