100 świetnych powieści kryminalnych
Kryminały od lat cieszą się wielkim zainteresowaniem. Przybywa pisarzy uprawiających ten gatunek literacki, jak i czytelników, którzy z przyjemnością sięgają po kolejne tytuły z nadzieją, że znów przeczytają dobrą, wciągającą opowieść z wyrazistym bohaterem w roli głównej. Co jednak mają w sobie kryminały, że “ludzie gotowi są zarywać noce i weekendy, byle dowiedzieć się, jak się dana opowieść skończy”?
Na to pytanie odpowiada dwóch antropologów kultury, a zarazem miłośników kryminałów – Wojciech Józef Burszta i Mariusz Czubaj – w książce “Krwawa setka. 100 najważniejszych powieści kryminalnych”. Polecam ją każdemu, kto uwielbia czytać powieści kryminalne, szuka nowych autorów albo myśli o tym, by pisać kryminały. Bez względu na powód warto zainteresować się tą książką, która dostarcza wielu użytecznych informacji na temat tego gatunku.
Co ciekawe, “Krwawa setka” ukazała się w 2007 roku w Wydawnictwie Muza, a już rok później na rynku pojawiły się dwa kryminały autorstwa Mariusza Czubaja wydane przez W.A.B. Pokazuje to, że Czubaj jest nie tylko naukowcem, który bada kulturę popularną, lecz również praktykiem. Do tej pory napisał “21:37”, “Kołysankę dla mordercy” oraz “Zanim znowu zabiję”, a także dwie powieści wspólnie z Markiem Krajewskim – “Aleja samobójców” i “Róże cmentarne”.
Powieść kryminalna
Co to w ogóle znaczy powieść kryminalna? Istnieje wiele odmian gatunku (np. detective story, crime story czy thriller), dlatego trudno podać jedną obowiązującą definicję wskazującą co zaliczać do literatury kryminalnej. Antropolodzy w „Krwawej setce” proponują, by przyjąć, że „z kryminałem mamy do czynienia wtedy, gdy zbrodnia (przestępstwo) oraz akt wykrywania są nieodzowne dla powieściowego sensu i interpretacji utworu”.
Jakie są konsekwencje takiej definicji kryminału? Na przykład takie, że „Zbrodnia i kara” Fiodora Dostojewskiego w tym rozumieniu nie jest uznawana za kryminał, jednak np. „American Psycho” Breta Eastona Ellisa jak najbardziej.
Podoba Ci się moje pisanie? Napisałem również powieść (do kupienia za ok. 12 zł):
Cechy dobrego kryminału
“Krwawa setka” nie jest jedną z tych nudnych prac naukowych, w których znajduje się wyłącznie historia gatunku i jej charakterystyka. Rys historyczny czyta się z zainteresowaniem i to jest niewątpliwie wielka wartość tej książki, ale nie dlatego będziecie do niej często wracać!
Moim zdaniem najważniejsze jest to, co widać już w tytule – „Krwawa setka. 100 najważniejszych powieści kryminalnych”, czyli lista tytułów, które każdy miłośnik kryminałów albo przyszły twórca kryminałów znać powinien. Co istotne, autorzy wzięli pod uwagę tylko te książki, które ukazały się w języku polskim od XIX wieku.
W „Krwawej setce” znajdziecie także wywiady z pisarzami powieści kryminalnych, które wcześniej pojawiły się w tygodniku „Polityka”. Dla wyjaśnienia: Mariusz Czubaj przez wiele lat pracował jako dziennikarz kulturalny w „Polityce”, natomiast Wojciech Józef Burszta opublikował na jej łamach kilka ciekawych tekstów, w tym artykuł pt. „Bronię kryminału!”. Zainteresowanych odsyłam do archiwum Polityki.
Książka podzielona jest na sześć grup: „Ojcowie założyciele i jedna matka”, „Asfaltowa dżungla”, „Główny nurt”, „Najgorsi z najlepszych”, „kryminały-niekryminały” oraz „Złota dziesiątka”.
Praktyczny przewodnik
Co najważniejsze – w „Krwawej setce” o fenomenie kryminałów i ich ważnej roli w kulturze czyta się z zainteresowaniem, jednak dla mnie jest to przede wszystkim świetny przewodnik po najważniejszych tytułach i autorach piszących powieści kryminalne.
Oczywiście można nie zgadzać się w stu procentach z wyborami autorów i twierdzić, że dany tytuł bardziej zasługuje na obecność w “Krwawej setce” niż jakiś inny. Nie zmienia to jednak mojego zdania, iż “Krwawą setkę” każdy miłośnik literatury kryminalnej powinien przeczytać. Szczególnie, jeśli sami chcecie nauczyć się pisać kryminały, bowiem najlepiej podpatrywać najlepszych, przekonać się jak tworzą wciągające historie, wyrazistych bohaterów, konstruują dialogi, prowadzą narrację, itp.
Nie wiecie, których autorów czytać? Czubaj i Burszta prezentują całą listę nazwisk! Owszem, jest to subiektywny wybór, ale i tak imponujący. A gdy któryś z nowo poznanych autorów wam się spodoba, zapewne sięgnięcie po jego kolejne tytuły, dlatego „Krwawa setka” może wam służyć radą i pożytecznymi informacjami przez wiele lat. Tak jest ze mną. Po przeczytaniu książki z listy 100 polecanych powieści kryminalnych stawiam plus obok tytułu. Minęło sześć lat odkąd mam „Krwawą setkę” i w tym czasie sporo plusów przybyło. Są jednak jeszcze tytuły, które czekają na swoją kolej ;-)
Nazywam się Wojtek Krusiński i goodstory.pl to mój blog dotyczący pisarzy i trudnej, ale i fascynującej sztuki tworzenia ciekawych, wciągających opowieści. Więcej informacji znajdziesz na