Warsztat pisarza: Poznaj gatunek, w którym chcesz pisać

Opublikowano 22 sierpnia 2013 w: Porady | 2 komentarze

Fot. CollegeDegrees360/CC BY-SA 2.0/Flickr.com

Jedni uważają, że decydując się napisać powieść w danym gatunku należy najpierw poznać najważniejsze książki należące do danego nurtu literackiego, z kolei drudzy rozmyślnie omijają wszelkie tytuły z kanonu, by się nie inspirować. Uważam, że rację mają ci pierwsi. Należy czytać innych.

Poruszam ten temat po przeczytaniu relacji ze spotkania w Sopocie z Mariuszem Czubajem i Markiem Krajewskim, którzy opowiedzieli o pracy nad wspólnymi książkami. Napisali bowiem razem dwa kryminały – „Aleję samobójców” i „Róże cmentarne” – w których głównym bohaterem jest nadkomisarz Jarosław Pater.

„Krajewski zdradził, że od trzech lat nie czyta kryminałów. Nie chce sugerować się rozwiązaniami. Uważa, że wszystkie fabuły już były. Dla niego istotne jest stworzenie ciekawej, niewyeksploatowanej scenerii i bohatera z ciekawą differentia specifica. Plagiat wywołuje u niego drżenie, źle by się czuł gdyby świadomie nawiązywał do kogoś.  – Nie jestem czytelnikiem czystym. Analizuję – to jest zboczenie zawodowe – stwierdził” – pisze Dominika Stańkowska w swojej relacji opublikowanej w serwisie Wiadomości24.pl, po czym dodaje: „Czubaj nie zgodził się z nim. Kryminały to jego tlen. Ich autor powinien czytać kolegów po fachu – to forma treningu. – Skoro jesteśmy skazani na wykorzystywanie pewnej puli, to może pewne drobiazgi nas zainspirują – zauważył. Lubi być uwiedziony przez tekst. Według niego dla autora najlepszą recenzją jest usłyszeć od czytelnika: zarwałem noc”.

Podzielam zdanie Czubaja. Uważam, że należy czytać innych twórców tworzących w gatunku, w którym sami chcecie zaistnieć. Pozwoli wam to poznać nie tylko różne style pisania, prowadzenia narracji czy tworzenia bohaterów o podobnej profesji, ale i różne sposoby podchodzenia do tych samych scen (bójki, pościgu, przesłuchania, itp.).

Dlaczego warto czytać?
Oczywiście należy czytać jak najwięcej i nie ograniczać się tylko i wyłącznie do jednego gatunku literackiego. Nie lubicie romansów? Trudno, ale i tak kilka uznanych książek z tego gatunku powinniście przeczytać i przeanalizować. Co zaś się tyczy wybranego przez siebie nurtu literackiego – powinniście jak najwięcej czytać wywodzących się z niego powieści. Wtedy tym bardziej unikniecie plagiatu (tak, może się zdarzyć, że wpadniecie na pomysł, by opisać historię, która już została sugestywnie i podobnie napisana wcześniej).

Czytanie książek innych autorów pomaga, a nie ogranicza. Dobrze ujął tę kwestię Nicholas Sparks, z którym rozmawiałem o warsztacie pisarza (więcej dowiedziecie się z tekstu “Pisania można się nauczyć“). Powiedział on:

„Musisz czytać bardzo dużo książek i to z różnych gatunków literackich. W „Dla ciebie wszystko” zawarłem elementy nadprzyrodzone, a także elementy thrillera. W swoim życiu przeczytałem jakieś pół tysiąca powieści z tych gatunków. Gdybym tego nie zrobił, moja powieść nie wyszłoby mi dobrze. Musisz więc czytać różne gatunki, gdyż każdy z nich ma swoje mocne strony i na co innego kładzie nacisk. Im więcej przeczytasz, tym łatwiej będziesz mógł zorientować się w jakości poszczególnych książek i ich autorów.”

Oto kolejny przykład. Andrzej Sapkowski, zanim siadł do pisania pierwszego opowiadania o Wiedźminie, przeczytał mnóstwo książek fantasy i uważał się za znawcę tego gatunku. Ta wiedza pozwoliła mu wybrać takie elementy, które uznał, że będą najlepsze do stworzenia ciekawej, wciągającej i dobrze skonstruowanej opowieści. Jak mu poszło? Cykl o „Wiedźminie” stale cieszy się dużym zainteresowaniem czytelników :).

Co czytać?
Jeśli nie podzielacie opinii Marka Krajewskiego, pytanie brzmi: co należy do kanonu danego gatunku i co warto przeczytać? Jak z setek czy tysięcy tytułów wybrać te najlepsze? Pomocne okazują się opracowania i książki opisujące wybrany nurt w literaturze. Jeśli chodzi o kryminały, polecam książkę „Krwawa setka”, którą szerzej omawiam w tekście “100 świetnych powieści kryminalnych“).

Chcecie pisać horrory? Koniecznie przeczytajcie „Danse macabre” Stephena Kinga. Bardziej ciągnie was w stronę literatury fantasy? Twórca „Wiedźmina” napisał „Rękopis znaleziony w Smoczej Jaskini”, w którym podał listę tytułów, które uważa za kanon fantasy.

Nieważne czy zamierzacie tworzyć powieści obyczajowe, o wampirach, romanse czy science fiction – najważniejsze powieści tworzące historię danego gatunku należy znać. Przyjemnej lektury! :)

Zobacz także:

Poznaj biografię J. R. R. Tolkiena – twórcy Władcy Pierścieni Jak pisać powieść? Oto 7 wskazówek Ernesta Hemingway’a Dokumentacja i wytrwałość, czyli jak pisać według Toma Clancy’ego Sztuka podstępu Kevina Mitnicka – źródło inspiracji dla pisarza Poradnik pisania: “Jak pisać? Pamiętnik rzemieślnika” – Stephen King – recenzja